Life logging คือการบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตประจำวันของตนเอง โดยใช้เทคโนโลยีต่างๆ เช่น กล้องถ่ายรูป สมาร์ทโฟน แอปพลิเคชัน หรืออุปกรณ์สวมใส่ เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลที่เกิดขึ้นในช่วงเวลาหนึ่ง หรือตลอดชีวิตของผู้ใช้¹² การบันทึกข้อมูลเหล่านี้อาจมีประโยชน์ในการป้องกัน deepfake ได้หรือไม่ ในแง่ของการพิสูจน์สิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต
Deepfake คือ เทคโนโลยีที่ใช้สร้างสื่อสังเคราะห์เพื่อปลอมแปลงลักษณะบุคคลต่างๆ ผ่านสื่อวิดีโอ รวมถึงภาพถ่ายและการบันทึกเสียง โดยใช้ประโยชน์จาก เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่ถูกพัฒนาด้วยเทคโนโลยีการเรียนรู้แบบ"การเรียนรู้เชิงลึก (Deep Learning)"³ Deepfake มีความสามารถในการปลอมบุคคลต่างๆ ได้อย่างอัตโนมัติ และแนบเนียนสุด จากการที่มันได้เรียนรู้ใบหน้าและเสียงของคนเหล่านั้น³
Deepfake เป็นเทคโนโลยีที่อันตรายต่อสังคมและสื่อในยุคปัจจุบัน เพราะพลังในการปลอมแปลงใบหน้าและเสียงของผู้คนบนคลิปวิดีโอ ที่สามารถทำได้แนบเนียนอย่างเหลือเชื่อ³ Deepfake อาจถูกใช้เพื่อกลั่นแกล้ง ล้างแค้น หลอกลวง และทุจริต⁴ Deepfake อาจส่งผลกระทบต่อความไว้วางใจในข้อมูลและสื่อที่ได้รับ⁵
การตรวจจับ Deepfake เป็นการท้าทายที่ยาก เพราะ Deepfake มีความซับซ้อนมากขึ้นเรื่อยๆ การสังเกต Deepfake ยังสามารถทำได้ดูการดูเรื่องแสงเงา และตะเข็บในรอยหน้า⁵ แต่ในอนาคต AI อาจจะฉลาดมากจนเราแยกไม่ออก⁵
การใช้ life logging เพื่อป้องกัน Deepfake อาจเป็นวิธีหนึ่งที่มีประโยชน์ ในแง่ของการพิสูจน์สิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต ถ้ามีข้อมูลที่บันทึกไว้เป็นหลักฐาน อาจสามารถเปรียบเทียบกับสื่อที่ถูกปลอมแปลงได้ และหาความแตกต่างระหว่างสองสื่อได้ อย่างไรก็ตาม การใช้ life logging เพื่อป้องกัน Deepfake ยังมีข้อจำกัดบางประการ เช่น
- การบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตประจำวันอาจไม่ครอบคลุมทุกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น หรือไม่สามารถบันทึกได้ในบางสถานการณ์ เช่น เวลาที่เรานอนหรืออาบน้ำ
- การบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตประจำวันอาจเป็นการละเมิดความเป็นส่วนตัวของตัวเองและผู้อื่น หรือไม่ได้รับความยินยอมจากผู้ที่เกี่ยวข้อง
- การบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตประจำวันอาจไม่ได้รับการรักษาความปลอดภัยและความลับ เพราะข้อมูลอาจถูกสูญหาย ถูกขโมย หรือถูกละเมิด
- การบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับชีวิตประจำวันอาจไม่ได้ผ่านการตรวจสอบคุณภาพและความถูกต้อง เพราะข้อมูลอาจถูกรุกราน ถูกรัดแก้ไข หรือถูกร้องเรียน
ดังนั้น การใช้ life logging เพื่อป้องกัน Deepfake เป็นวิธีหนึ่งที่มีความเป็นไปได้ แต่ยังไม่สมบูรณ์และไม่ได้เป็นคำตอบสุดท้าย เพื่อให้สื่อที่ได้รับมีความน่าเชื่อถือและไม่ถูกรุกรานโดย Deepfake ผู้ใช้สื่อควรมีความระมัดระวังและคำนึงถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้น
Source:
(1) Deepfake คืออะไร ? และ Deepfake ทำงานอย่างไร ? พร้อมวิธีสังเกต และ .... https://tips.thaiware.com/2069.html.
(2) สื่อสังเคราะห์ : ทำความรู้จัก Deepfake และวิธีการตรวจสอบเบื้องต้น. https://www.aiforall.or.th/article/ai-in-everyday-life/deepfake-is/.
(3) Deepfake คืออะไร? แทนที่หน้าบุคคลแบบเหมือนสุดๆ ประโยชน์ หรือ โทษ?. https://www.dfine3d.com/what-is-deep-fake/.
(4) วิธีตรวจจับวิดีโอ Deepfake เพื่อป้องกันข้อมูลเท็จออนไลน์. https://th.moyens.net/how-to/168933/.
(5) อลเวง Deepfake! วิธีสังเกต-ป้องกันตัวเองจากวิดีโอปลอม. https://mgronline.com/cyberbiz/detail/9650000056698.